Gedichten 4 mei 2024

Sterrenlied van Guus Luijters
ter herdenking van Sientje Abram (1931-1942)

We hebben allemaal een
grote ster op onze jas gekregen
de hele straat ziet geel op de kleintjes na

ze huilen en ze zeuren
ze willen ook zo’n ster maar
zij zijn nog niet aan de beurt

Mijn vader is niet blij met onze ster
mijn moeder wil niet meer naar buiten
maar ik vind hem wel mooi

mijn broer speelt dat hij een sheriff is
die op de boeven schiet
ik ben een ster meer niet

De Rapenburgerstraat is Jodenstraat
geworden
En fietsen mag niet meer
Op school wordt niet gezongen

de tram reed voor de laatste keer
ik wou een appel kopen
maar dat mocht niet meer

Om acht uur gaat de deur op slot
niemand mag naar buiten
de ramen moeten dicht
we mogen nergens heen
we moeten binnenblijven
tot het morgen wordt
om zes uur staat mijn moeder op
en ontsluit de wereld

Weer is de grote tafel wit gedekt
mijn moeder brandt een kaars
we dopen stukjes brood in zout mijn
vader laat zich niet verstaan
dit is het brood zegt hij dat je zult eten
dit is waarheen we gaan

De kleine Sientje heeft ze Bach gehoord
de zee gezien
het blauwe wonder van de vrouw
die een brief leest op een zwanger schilderij
is ze gekust zag ze de morgenster
de maan de grutto’s in het weiland staan

Kon ze fietsen zwemmen dammen
at ze graag lof of liever boerenkool
zelfs haar school laat zich niet plaatsen
ze is zoek verdwenen
kwijt haar griffel en haar lei
haar naam gewist
haar schaatsen nooit gevonden.

Vrijheid
Marion Bloem – 1977

Als vrij zijn is: hou jij je mond
want ik heb iets te zeggen

Als vrij zijn is: jij achter tralies, want
dan hoeven wij niet bang te zijn
voor al jouw anders zijn en doen en anders
laten

Als vrij zijn is: de dag van morgen
strak bepalen door de dag vandaag
iets minder dag te laten zijn

Als vrij zijn is: de deuren sluiten
en op het beeldscherm vrij bekijken
wat veilig uit de buurt moet zijn

Als vrij zijn is: steeds rustig slapen
omdat de anderen hun tong moedwillig
is ontnomen

Als vrij zijn is: eten wat en wanneer je wilt
maar de schillen laten vallen in de kranten
waar de honger wordt verzwegen

Als vrij zijn is: niet hoeven weten wat mij
heeft vrijgemaakt, mij vrijhoudt, mij
in vrijheid elke dag gevangenneemt

Als vrijheid is: wachten tot de ander
mij bevrijdt van angsten waar ik
heilig op vertrouw

Als vrijheid mijn gedachten pleistert
Als vrijheid om mij heen overal rondom
en in mij waait,
maar voor jou niet is te vangen

Als vrijheid mij beschermt
tegen jouw ideeën die voor mij te
anders zijn

Als vrijheid voor mij vandaag zo
vanzelfsprekend lijkt, en jij niet
weet wat dat betekent
Dan is vrijheid munt voor mij
en kop eraf voor jou

Dan is vrijheid lucht en willekeurig
Maar staat het mij misschien wel vrij
om iets van mijn riante vrijheid – met
wederzijds goedvinden natuurlijk –
tijdelijk of voor langere duur
af te staan om jou
van mijn verstikkende vrijheid
te bevrijden.